Czy Polacy czytają książki? Trzeba przyznać, że niespecjalnie. Wstępne wyniki badań dotyczących 2018 roku pozwalają wysnuć wniosek, że jest kiepsko…. kiepsko, ale stabilnie. Czy czytelnictwo książek to już przeżytek i cofamy się cywilizacyjnie do oglądania obrazków?
Biblioteka Narodowa (warto znać tę szacowną instytucję, stosowny link umieściłem na końcu tekstu) od 1992 roku prowadzi cykliczne badania „Stan czytelnictwa w Polsce”. Pomiar dotyczący 2018 roku wykonała firma Kantar Public na respondentach w wieku od 15 lat (szczegóły w materiale źródłowym). Wstępne wyniki zostały już opublikowane.
Czytelnictwo w Polsce, główne wskaźniki
W 2018 roku przynajmniej jedną książkę w ciągu roku przeczytało, czy też zadeklarowało przeczytanie, 37% respondentów. W 2017 roku było to 38% zapytanych, ale ta różnica mieści się w granicy błędu statystycznego, więc można uznać, że zmiany w tej materii nie zaszły. Siedem, lub więcej książek przeczytało 9% respondentów zarówno w roku 2017, jak i 2018. Biorąc pod uwagę, że badaniami są objęte również osoby w wieku szkolnym jest to wynik bardzo słaby prowadzący do wniosku, że tylko co trzeci Polak czyta jakiekolwiek książki!
Deklaracje dotyczące czytania książek w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie
w latach 2000–2018. Źródło: raport BN.
Powyższy wykres, będący ukłonem w stronę osób preferujących obrazki zamiast tekstu, nie pozostawia złudzeń. Pomarańczowe słupki oznaczają osoby czytające regularnie, czyli „pożeraczy książek”. Pozioma linia symbolizuje osoby, które po książki nie sięgają wcale i w ostatnich latach jest to ponad 60% respondentów. Słabo to wygląda.
Czytelnictwo a wiek
Niepokoi fakt, że w młodszych grupach wiekowych znacznie mniej osób lubi czytać książki. Wśród osób w wieku 15-24 lata tylko 4% mężczyzn i 13% kobiet deklaruje, że bardzo lubi czytać książki. Dla grupy wiekowej 40-59 lat jest to odpowiednio 11% mężczyzn i 21% kobiet. Prawdopodobnie statystyki czytelnictwa w Polsce spadną, gdy ci młodsi zakończą naukę i wyzwoleni spod przymusu znajomości lektur szkolnych nie sięgną już po żadną książkę.
Źródła książek
Skąd czytelnicy borą książki? W 2018 roku zwiększył się odsetek książek kupionych a tych wypożyczonych z biblioteki publicznej lub ofiarowanych w prezencie utrzymał się na poziomie z 2017 roku. Rośnie znaczenie nowości wydawniczych. Polacy są coraz bardziej skłonni kupić interesujące ich książki zamiast czekać aż przeczytają je znajomi lub sięgać po starsze tytuły obecne w domowych biblioteczkach.
roku książki z poszczególnych źródeł). Źródło: raport BN
Warto w tym kontekście rozwinąć temat domowych księgozbiorów. Aż 28% respondentów nie ma w domach żadnych książek (sic!) a 7% posiada wyłącznie podręczniki szkolne. To w sumie oznacza, że 35% Polaków książek nie posiada o ile ich posiadanie nie jest związane z przymusem (szkolnym, na ten przykład).
Przeważnie domowa biblioteczka zawiera 11-50 książek (45% respondentów zadeklarowało ten przedział) a 5% Polaków posiada również książki w postaci elektronicznej (e-booki).
Co i gdzie czytają Polacy?
Przy wyborze książek większość korzysta z rekomendacji znajomych i rodziny oraz własnej wiedzy i gustu. Opinie na temat książek zamieszczane w internecie interesują przede wszystkim osoby stosunkowo młode (do 39 roku życia).
Książki najczęściej są czytane w domowym zaciszu i w dni wolne od pracy. W czasie wyjazdu lub urlopu spędzanego poza domem również dość często pytani sięgają po książkę.
Więcej o książkach i czytelnictwie?
Po więcej informacji odsyłam do pełnego raportu, link znajduje się poniżej. Jeśli chodzi o wnioski to jest to temat na osobny wpis w raczej dość złośliwym tonie. Sytuacja jest stabilna, ale od dłuższego czasu dość kiepska. Chciałbym żyć w społeczeństwie bardziej oczytanym, gdyż wiedza, fantazja i umiejętność samodzielnego myślenia mają wpływ na podejmowane decyzje (na przykład podczas wyborów) i nasz wspólny los.
Jest to pierwszy wpis związany z książkami, ale nie ostatni. Tak się składa, że czytamy książki (niekiedy tylko przeglądamy obrazki), więc będą się na Panoptikum pojawiały opisy, recenzje i inne materiały związane z tym tematem. Więcej można się dowiedzieć zerkając na własnie utworzone kategorie kultura i sztuka oraz książki. Z czasem i w miarę możliwości pojawią się tam, mam nadzieję iż ciekawe, wpisy.
Biblioteka Narodowa udostępniła raport „Stan czytelnictwa w Polsce w 2018 roku. Wstępne wyniki„
w formie pliku pdf . Zachęcam do zapoznania się z nim (umieszczony link prowadzi bezpośrednio do źródła).
Fotografia z nagłówka została wykonana przez Element5 Digital (USA). Licencja: free to use.
Wykresy: Biblioteka Narodowa (bn.org.pl).
